Szymon Kastelik
21 lipca, 2023
Katastrofa na Odrze nie byłą przypadkiem. Rozkwit niebezpiecznych dla ryb złotych alg był możliwy m.in. dzięki wysokiemu zasoleniu wody. Powodem takiej sytuacji były i są zrzuty wód przemysłowych do zlewni rzek. Spółka Restrukturyzacji Kopalń informuje, że wypompowywana przez nią woda ze zlikwidowanych kopalń charakteryzuje się niskim zasoleniem i spełnia normy.
Spółka Restrukturyzacji Kopalń w Centralnym Zakładzie Odwadniania Kopalń w Czeladzi przekazała szczegóły mechanizmu wypompowywanie wód ze zlikwidowanych kopalń. SRK przedstawiła też działania prewencyjne podejmowane przez spółkę oraz zaprezentowano funkcjonowanie pompowni na przykładzie Pompowni Głębinowej "Saturn" w Czeladzi., wchodzącej w struktury Centralnego Zakładu Odwadniania Kopalń (CZOK).
Odwadnianie nieczynnych kopalń zapobiega osuwiskom, zapadliskom oraz chroni zakłady, których trwa wydobycie. Strukturę Oddziału CZOK tworzy 16 pompowni, utworzonych na bazie majątku zlikwidowanych kopalń, w tym:
- 6 pompowni głębinowych funkcjonujących. Każda z nich wykorzystuje jeden szyb, dostosowany do pompownia wody ze zlikwidowanej kopalni (Saturn, Grodziec, Niwka-Modrzejów, Katowice, Kleofas, Gliwice)
- 10 pompowni stacjonarnych wykorzystujących uproszczoną infrastrukturę dołową zlikwidowanej kopalni (Jan Kanty, Dębieńsko, Siemianowice, Pstrowski, Szombierki, Bolko, Boże-Dary, Śląsk, Mysłowice-Wesoła I, Makoszowy)
- 3 pompownie stacjonarne, w kopalniach będących w stanie likwidacji (Pokój I-Pokój II, Wieczorek II, Centrum).
Woda trafia do Wisły i Odry
SRK przyznaje, że część wody z nieczynnych kopalni trafia do rzek, w tym do Wisły i Odry. Rocznie wypompowuje w sumie około 100 mln metrów sześciennych wody rocznie. Niecałe pięć procent tych wód odbieranych jest przez zewnętrzne podmioty do celów przemysłowych i technologicznych. Pozostała ilość jest zrzucana do cieków powierzchniowych.
Do zlewni Odry trafia woda z 8 zlikwidowanych kopalń - 31,8 mln m3 wód (32,4 % z całości wód zrzucanych przez SRK S.A.). Do zlewni Wisły z 11 zlikwidowanych kopalń - 61,68 mln m3 wód (63 % wszystkich wód z SRK S.A.). Czy to oznacza, że SRK "dorzuca się" do zasalanie rzek, które m.in. w 2022 roku doprowadziło do katastrofy na Odrze? Przypomnijmy, że złote algi (które pojawiły się już też w tym roku) do rozrostu potrzebują wysokich temperatur i wysokiego zasolenia wód. Rzeki to naturalnie wody słodkie, zatem ich zasolenie jest spowodowane m.in. zrzutami wód z przemysłu.
SRK zapewnia, że na bieżąco monitoruje jakość wód wypompowywanych z kopalń. Podkreśla, że wody te charakteryzują się niskim zasoleniem, ponieważ ich głównym źródłem są opady atmosferyczne.
- Średnia zawartość soli w wodach kopalnianych SRK S.A. odprowadzanych do rzek (wg. danych za 2022 rok) wynosi 3,4 g/l (w Zlewni Odry - 4,6 g/l; w Zlewni Wisły 2,8 g/l). W związku z tym ze względu na wartość zasolenia, wody te nie są solankami, a należą do wód miernie zasolonych o niskiej mineralizacji jak na wody kopalniane. Źródłem zasilania dopływów wód do każdej kopalni podziemnej, w tym do zlikwidowanych kopalń („Pompowni”) są wyłącznie opady atmosferyczne. Pompowane wody są pochodzenia naturalnego, infiltrującymi z odwanianego obszaru do wyrobisk i pompowni dołowych. SRK S.A. nie ma żadnych możliwości wpływania na ilość i jakość pompowanych i zrzucanych do cieków powierzchniowych wód. SRK S.A. prowadzi odwadnianie i zrzut wód zgodnie z warunkami określonymi w pozwoleniach wodnoprawnych, opisującymi sposób i dopuszczalne parametry zrzucanych wód - komentuje Spółka Restrukturyzacji Kopalń.
Spółka zajmująca się zlikwidowanymi kopalniami zobowiązała się do podjęcia następujących działań zapobiegawczych:
- Pompowanie odbywać się będzie z jednostajnym natężeniem w ciągu doby.
- Korelacja zrzutów własnych i in. spółek, odprowadzających wody do tych samych rzek.
- Przekazywanie dobowych raportów (z ilością i jakością pompowanych wód) do: MAP, PGW Wody Polskie, MKiŚ, GIG (hydromonitoring).
- Udział we wszystkich spotkaniach dotyczącym zrzutu wód i realizacja wytycznych.
- Bieżąca analiza sytuacji stanu ilościowego i jakościowego zrzucanych wód do dorzecza Odry.
- Zwiększenie częstotliwości opomiarowania i opróbowywania zrzucanych wód kopalnianych i rzek.
- Współpraca w zakresie modelowania hydrologicznego.
- Analiza systemów odwadniania i wskazanie pompowni z możliwością retencji wód,
w wyrobiskach dołowych i zbiornikach powierzchniowych.
fot. SRK
