Tradycyjne śląskie betlejki, dolnośląskie szopki skrzynkowe oraz drewniane szopki wykonane przez ludowych artystów z Dolnego Śląska będzie można zobaczyć na wystawie w Muzeum Górnośląskim, która w piątek 16 grudnia zostanie otwarta dla zwiedzających. Całość dopełnią obrazy artystów nieprofesjonalnych o tematyce bożonarodzeniowej.
Tradycja powstawania szopek bożonarodzeniowych sięga XIII wieku, kiedy to w noc Bożego Narodzenia św. Franciszek z Asyżu ustawił pierwszą stajenkę w miejscowości Greccio. Na Śląsk szopka – betlejka – zawitała w XVII wieku i do lat 30. XX wieku była nieodłącznym elementem świątecznego wystroju domu.
-Śląska betlejka to nie tylko figury ale przede wszystkim stajenka, najczęściej zrobiona własnoręcznie. Podstawą jest Święta Rodzina umieszczona wewnątrz drewnianej szopy. Oczywiście w centralnej części znajduje się nowonarodzony Jezus, którego figurka często była dużo większa od pozostałych. Za nim wołek i osiołek. Kolejne figury które były niezbędne w betlejce to Trzej Królowie, przynajmniej jeden pastuszek, wielbłąd z poganiaczem i owieczki- mówi Anna Grabińska- Szczęśniak, kierownik Działu Etnografii Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Na wystawie zostaną pokazane betlejki m.in. Leona Kampki i z firmy Schaefer z Piekar Śląskich, które znajdują się w bogatej kolekcji Działu Etnografii Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Szopki dolnośląskie to tak zwane dioramy- skrzynkowe modele stajenek pochodzące z przełomu XVIII i XIX wieku, które w swym wnętrzu obrazują betlejemską scenę narodzenia Dzieciątka Jezus. W drewnianych kasetkach stajenka wkomponowana jest w wielowymiarową przestrzeń miasta i krajobrazu górskiego. Na ekspozycji prezentujemy także szopki ludowe, drewniane, wykonane przez dolnośląskich artystów z lat 70. i 80. XX wieku, które swym wyglądem nawiązują do tryptyków- mówi Anna Jurczyk, kuratorka wystawy.
Szopki z Dolnego Śląska, które zobaczymy na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Etnograficznego – Oddziału Muzeum Narodowego we Wrocławiu oraz Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku.
Warto zwrócić uwagę na szopki skrzynkowe z przełomu XVIII/XIX wieku, bo to są bardzo cenne okazy. Pochodzą z okresu, kiedy nastąpił największy rozkwit tego typu modeli stajenek właśnie na Dolnym Śląsku. Do dziś niewiele ich zostało w muzeach czy kościołach, bo uległy zniszczeniu lub zaginęły w czasie wojny. Figurki w tych szopkach są wykonane z drewna, barwnie malowane ale też wykonane z papieru- mówi kuratorka Anna Jurczyk.
Dopełnieniem wystawy będą obrazy o tematyce bożonarodzeniowej autorstwa malarzy nieprofesjonalnych, pochodzące z muzealnych zbiorów. Przestrzeń wystawy ozdobi m.in. „Cicha Noc” – obraz jednego z najbardziej znanych artystów naiwnych Erwina Sówki, przedstawiający betlejemską stajenkę na tle osiedla Nikiszowiec.
czas trwania wystawy: 16 grudnia 2022 – 2 lutego 2023
miejsce: pl. Jana III Sobieskiego 2, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu
kurator: Anna Jurczyk
wstęp: w cenie biletu na wystawę czasową
powiązane artykuły:
