W świat medytacyjnej kontemplacji, duchowej głębi i refleksji nad życiem oraz śmiercią przeniosą nas 25 października w Filharmonii Śląskiej dzieła Arvo Pärta, Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego oraz Jamesa MacMillana. Każdy z utworów przedstawia unikalne podejście do kompozycji sakralnych, łącząc tradycję z nowoczesnymi środkami wyrazu. Śląska Orkiestra Kameralna oraz połączone chóry Narodowego Forum Muzyki i Filharmonii Śląskiej wystąpią pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka, ukazując piękno i siłę muzyki sakralnej.
Koncert rozpocznie jedno z najbardziej znanych dzieł estońskiego kompozytora Arvo Pärta: Cantus in memoriam Benjamin Britten. Skomponowane zostało na orkiestrę smyczkową z towarzyszeniem dzwonka. W trakcie pracy nad tym elegijnym kanonem do kompozytora dotarła informacja o śmierci Benjamina Brittena, która zadecydowała o dedykacji utworu. Dzieło, w którym każdy kolejny głos przedstawia temat oktawę niżej od poprzedniego, przywodzi na myśl niekończące się spadanie, wprowadza słuchacza w nostalgiczny nastrój, pełen spokoju, ale także smutku.
Sakralny motet The Deer’s Cry przeznaczony jest na czterogłosowy chór a cappella. Opiera się na tradycyjnym irlandzkim tekście modlitwy, którego autorstwo, według legendy, przypisywane jest świętemu Patrykowi. Kompozycja Arvo Pärta, mając na uwadze warstwę literacką, stanowi muzyczną modlitwę przyzywającą Boga, który ma ochronić wiernych przed złem.
Kolejny z utworów Arvo Pärta, Salve Regina, pierwotnie został skomponowany na chór z towarzyszeniem organów. W 2011 roku kompozytor stworzył nową wersję instrumentacyjną, w której partia organów zastąpiona została orkiestrą smyczkową i czelestą. W hymnie tym stopniowo rozwijana jest partia chóralna, od unisono do 8-głosowej polifonii, której towarzyszy cichy puls instrumentalny. Jak w większości dzieł kompozytora, tekst odgrywa kluczową rolę w określeniu struktury kompozycji.
Jesu Corona Virginum jest jednym z sześciu hymnów Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego – jednego z najwybitniejszych kompozytorów polskiego baroku, od którego rozpoczęła się historia śląskiej szkoły kompozytorskiej. Hymny Gorczyckiego przeznaczone są na różne dni roku liturgicznego, oparte na melodiach z chorału gregoriańskiego, skomponowane są na chór z towarzyszeniem dwojga skrzypiec i basso continuo.
Uważana za najznamienitszy utwór Jamesa MacMillana kantata Siedem ostatnich słów na krzyżu jest głęboko poruszającym dziełem, w którym kompozytor w wyjątkowy sposób wykorzystuje kontrast pomiędzy pełnią brzmienia a momentami absolutnej ciszy. Tradycyjny tekst opiera się na kompilacji wszystkich czterech ewangelii, tworząc sekwencyjną prezentację siedmiu ostatnich zdań wypowiedzianych przez Chrystusa, które w opracowaniu MacMillana przybierają formę muzycznej medytacji. Utwór został zamówiony przez telewizję BBC i wyemitowany w siedmiu wieczornych odcinkach podczas Wielkiego Tygodnia 1994 roku.
Od harmonijnego piękna hymnu Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego, przez medytacyjne dźwięki Arvo Pärta, aż po monumentalne dzieło Jamesa MacMillana, każdy z tych utworów skłania nas do refleksji, ale jednocześnie napełnia nadzieją i pokojem.
powiązane artykuły:
