Dziś obchodzimy Światowy Dzień Konsumenta – to doskonała okazja, by przypomnieć sobie o przysługujących nam prawach. W dobie zakupów online i płatności bezgotówkowych świadome podejście do transakcji jest ważniejsze niż kiedykolwiek. Sprawdź, jak dbać o swoje interesy i unikać pułapek.
Światowy Dzień Konsumenta nie bez powodu obchodzony jest 15 marca. To właśnie tego dnia, 63 lata temu – w 1962 roku – prezydent Stanów Zjednoczonych John F. Kennedy ogłosił cztery fundamentalne prawa konsumentów: prawo do informacji, prawo do wyboru, prawo do bezpieczeństwa oraz prawo do reprezentacji. Wtedy też padły jego słynne słowa: „Wszyscy, z definicji, jesteśmy konsumentami (…)”. Myśl ta pozostaje aktualna, zwłaszcza dziś, gdy wystarczy kilka kliknięć na smartfonie lub zbliżenie karty do terminala, by sfinalizować zakup.
Choć na co dzień nie zastanawiamy się nad swoją rolą jako konsumentów, coraz więcej osób uświadamia sobie swoje prawa. To pozytywna zmiana, ale sama świadomość to dopiero początek. Najważniejsze jest aktywne dbanie o swoje interesy – żadna ustawa nie ochroni nas przed problemami ani automatycznie nie zagwarantuje dochodzenia roszczeń.
Jak być świadomym konsumentem? Oto kilka kluczowych zasad:
- czytaj umowy przed ich podpisaniem, zwłaszcza adnotacje małym drukiem - wszystko ma znaczenie;
- zapoznawaj się z treścią regulaminu zanim potwierdzisz jego znajomość klikając w pole "Zapoznałem/am się z regulaminem i akceptuję go";
- zachowuj paragony, zwłaszcza dotyczące większych zakupów;
- jeśli to możliwe, staraj się zawierać umowy w formie pisemnej bądź dokumentowej na wypadek późniejszych problemów z jej realizacją (to szczególnie ważne w przypadku usług, np. remontowych);
- miej świadomość, że dokumentowanie przebiegu postępowania reklamacyjnego jest istotne z perspektywy instytucjonalnego dochodzenia roszczeń, nawet w postępowaniu przedsądowym (reklamacja złożona telefonicznie jest skuteczna, jednak często nie sposób jej wykazać w sposób niebudzący wątpliwości);
- pamiętaj, że istnieją dwa tryby dochodzenia roszczeń w obowiązujących przepisach prawa, tj. gwarancja i niezgodność towaru z umową (do 2023 roku rękojmia);
- pamiętaj, że to składający reklamację konsument, a nie sprzedawca, dokonuje wyboru trybu, w jakim składana jest reklamacja - bądź czujny, gdy na towar/usługę wydana została gwarancja;
- zauważ, że przyjęcie pełnowartościowego towaru zakupionego w sklepie stacjonarnym przez sprzedawcę nie jest jego obowiązkiem - przedsiębiorca obowiązany jest przyjąć Twoje odstąpienie od umowy bez podania przyczyny wyłącznie, jeżeli dokonałeś zakupu na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa;
- prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa nie ma charakteru absolutnego - istnieją wyłączenia, zapoznaj się z ich listą;
- w przypadku zawierania istotnych umów, zwłaszcza przy kosztownych zakupach/usługach, sprawdź sprzedawcę, zanim coś od niego kupisz - Ty też masz dostęp do KRS i CEiDG!
- czytaj opinie dotyczące przedsiębiorcy przed zawarciem z nim umowy - często może to uchronić Cię od negatywnych konsekwencji złego wyboru.
Pamiętaj, że jako konsument nie tylko masz prawa, ale również obowiązki. W razie sporu możesz skorzystać z pomocy Inspekcji Handlowej i innych instytucji chroniących konsumentów.
Świadome podejście do zakupów to codzienna praktyka, nie tylko kwestia obchodów jednego dnia w roku!
