Skuteczność obowiązującej w woj. śląskim uchwały antysmogowej będzie można analizować po 1 stycznia 2022 r., kiedy przypada przewidziany uchwała pierwszy termin wymiany najstarszych instalacji grzewczych – przekazał w czwartek Urząd Marszałkowski Woj. Śląskiego.
To fragment informacji przygotowanej przez urząd kilka dni po przekazaniu marszałkowi woj. śląskiego Jakubowi Chełstowskiemu petycji 12 organizacji zajmujących się walką o czyste powietrze o bardziej ambitną walkę ze smogiem.
W woj. śląskim od 2017 r. obowiązuje regionalna uchwała antysmogowa, zgodnie z którą m.in. do końca 2021 r. należy w tym regionie zlikwidować piece używane powyżej 10 lat.
Jak napisali aktywiści ekologiczni w przekazanej w poniedziałek marszałkowi petycji, w całym regionie nadal dymi ponad 500 tys. przestarzałych kotłów, a ich wymiana postępuje zbyt wolno.
„Realizacja uchwały antysmogowej posunęła się przez ostatnie trzy lata do przodu, ale był to ruch ociężały, mało ambitny. Podczas gdy co roku przedwcześnie umiera w Polsce ok. 46 tysięcy osób z powodu smogu, a organizacje społeczne bezustannie przypominają o potrzebie przyspieszenia działań, samorząd regionalny pozoruje działania na rzecz ochrony powietrza” – brzmi wstęp do petycji.
Dalsza jej część postuluje m.in. rozpoczęcie prac nad nowelizacją uchwały antysmogowej, zakładającą skrócenie terminów wejścia w życie ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, a także podniesienie celów redukcji emisji zanieczyszczeń pyłowych z sektora komunalno-bytowego, określonych w Programie ochrony powietrza dla woj. śląskiego (przyjętym przez sejmik w czerwcu ub. roku).
Ponadto organizacje m.in. oczekują wprowadzenia zakazu instalowania kotłów na węgiel w nowych budynkach, wprowadzenia obszarowych zakazów stosowania paliw stałych oraz głęboką termomodernizację (pasywizację) budynków na Śląsku - poprzedzającą lub równoległą do wymiany ogrzewania na oparte o technologie pomp ciepła i fotowoltaiki.
„Samorząd województwa zawiódł obywateli, którzy domagają się ambitnych działań na rzecz poprawy jakości powietrza. (…) Oczekujemy, że działania samorządu woj. śląskiego doprowadzą do braku występowania przekroczeń poziomów dopuszczalnych stężeń pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu w 2027 r.” – napisali autorzy petycji.
W czwartek rzecznik urzędu marszałkowskiego Sławomir Gruszka rozesłał dziennikarzom obszerną informację, w której wymienił działania na rzecz poprawy jakości powietrza przewidziane w Regionalnym Programie Operacyjnym Woj. Śląskiego 2014-2020, nawiązał programów i działań województwa w tym zakresie i przypomniał przyjęte w ub. roku dokumenty planistyczne: Program ochrony powietrza i Strategię Rozwoju Województwa „Śląskie 2030”.
Ponadto rzecznik urzędu marszałkowskiego podał, że „w ramach konsultacji Umowy Partnerstwa na lata 2021-2027 zarząd województwa stara się o dodatkowe 1,2 mld euro z funduszy UE na walkę z niską emisją". "Środki pozwoliłaby samorządom dofinansować wymianę źródeł ciepła u mieszkańców" - uściślił.
„Władze województwa – rozważając zaostrzenie uchwały antysmogowej – konsekwentnie działają nad pozyskaniem dodatkowych funduszy dla gmin i mieszkańców. Oprócz tego na ten cel zostaną przeznaczone również środki w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, Funduszu Sprawiedliwej Transformacji oraz Krajowego Planu Odbudowy” – zapowiedział Gruszka.
Rzecznik przypomniał również, że ub. roku urząd marszałkowski przeprowadził proces ewaluacji wdrażania zapisów uchwały antysmogowej, w ramach którego do 167 gmin regionu wysłano ankiety. Wróciło 118. „70 gmin nie oczekuje zmiany uchwały antysmogowej, a 47 jest odmiennego zdania i widzi potrzebę zmiany. Pojawiają się głosy gmin, że terminy wymiany urządzeń grzewczych zapisane w uchwale powinny zostać wydłużone ze względów na możliwości finansowe mieszkańców” – napisał rzecznik.
Zaznaczył, że marszałek woj. śląskiego powołał „Zespół do spraw analizy realizacji uchwały Sejmiku Woj. Śląskiego w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa śląskiego ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw”, którego prace nadal trwają.
„Ponadto należy pamiętać, iż pierwszy termin wymiany najstarszych instalacji przypada na 1 stycznia 2022 r. W związku z powyższym dopiero po tej dacie będzie można analizować skuteczność wdrażania ww. uchwały. Z danych które otrzymuje Urząd Marszałkowski w postaci sprawozdań z Programu ochrony powietrza (POP) wynika, że w dalszym ciągu utrzymuje się tendencja rosnąca w odniesieniu do liczby zlikwidowanych kotłów” – dodał Gruszka
Obowiązująca w woj. śląskim uchwała antysmogowa wprowadziła w 2017 r. m.in. terminy wymiany urządzeń grzewczych. Do 31 grudnia 2021 r. wymienione powinny zostać kotły węglowe eksploatowane dłużej niż 10 lat od daty ich produkcji lub kotły bez tabliczki znamionowej.
Do końca 2022 r. wymienione powinny zostać piece (w tym kaflowe) i kominki, których eksploatacja rozpoczęła się przed 1 września 2017 r. i które nie spełniają minimalnych poziomów sezonowej efektywności energetycznej i normy emisji dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń.
Do końca 2023 r. wymienione mają zostać kotły węglowe eksploatowane od 5-10 lat od daty ich produkcji, do końca 2025r. - kotły węglowe eksploatowane poniżej pięciu lat od daty ich produkcji, a do końca 2027r. kotły węglowe klasy 3. i 4. certyfikowane według normy PN-EN 303-5:2012 (kotły klasy 3. certyfikowane według normy PN-EN 303-5:2002 należy wymienić do końca 2021 r. lub 2023 r. w zależności od daty produkcji).
Petycję ws. uchwały antysmogowej woj. śląskiego podpisali przedstawiciele organizacji: BoMiasto, Greenpeace Polska, WWF Polska, Heal Polska, Client Earth, Klub Myśli Ekologicznej, Polska Zielona Sieć, Kongres Ruchów Miejskich, Lepsze Zabrze, Fundacja Otwarty Plan, Stowarzyszenie Nasza Ziemia i Eko-Unia.(PAP)
