Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom, obchodzony 10 września, został ustanowiony w 2003 roku przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Zapobiegania Samobójstwom (IASP). Jego celem jest zwrócenie uwagi na trudny temat samobójstw i wspieranie działań zapobiegających tej tragedii. Niestety, kwestia zapobiegania samobójstwom i zrozumienia ich przyczyn wciąż nie jest omawiana tak często, jak np. kwestie związane z bezpieczeństwem drogowym, mimo że wymaga równie dużej uwagi i zaangażowania.
Każdy z nas w pewnym momencie życia zetknął się z problemem samobójstw – stracił kogoś bliskiego, doświadczył myśli samobójczych, albo dostrzegł je u innych. Niestety, niewiele osób wie, jak rozpoznać oznaki kryzysu i jak pomóc osobie zagrożonej samobójstwem. Myśli takie mogą dotyczyć ludzi w każdym wieku i z różnych środowisk.
Skuteczne zapobieganie samobójstwom wymaga zdobycia wiedzy, jak rozpoznawać sygnały ostrzegawcze i jak prowadzić rozmowy z osobami przeżywającymi kryzys.
Osoba zagrożona samobójstwem może:
- mówić o popełnieniu samobójstwa;
- mieć problemy z jedzeniem i spaniem;
- drastycznie zmieniać swoje zachowanie;
- wycofywać się z kontaktów towarzyskich;
- tracić zainteresowanie pracą, szkołą, swoim dotychczasowym hobby itd;
- przygotowywać się do śmierci, pisząc testament, list pożegnalny czy porządkując swoje sprawy;
- rozdawać ważne dla niej rzeczy;
- podejmować ryzykowne działania;
- wykazywać zainteresowanie problemem śmierci i umierania;
- nie dbać o swój wygląd zewnętrzny;
- zwiększyć dawki alkoholu, narkotyków lub leków.
Osoba zagrożona samobójstwem mogła wcześniej podejmować próby pozbawienia siebie życia lub okaleczać się. Jedną z przyczyn samobójstwa mogą być również doświadczenia utraty, między innymi bliskiej osoby, ale również ważnych dla niej wartości, planów, czy idei.
Co robić?
Jeśli ktoś zwierza się nam, że myśli o samobójstwie lub ujawnia przytoczone symptomy:
- nie obawiajmy się porozmawiać o tym i nie okazujmy zdziwienia czy zaskoczenia;
- rozmawiajmy, nie bójmy się, że nasze zainteresowanie tematem i dyskusja, będzie dla niej zachętą do realizacji planów;
- miejmy dla niej czas i okażmy zainteresowanie oraz wsparcie;
- okażmy też gotowość do słuchania, jak również pozwólmy na okazywanie emocji i akceptujmy je;
- nie oceniajmy i nie dawajmy rad;
- szukajmy pomocy u specjalistów oraz w instytucjach pomocowych:
- Centrum Wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym – numer całodobowy: 800 70 2222
- Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży - numer całodobowy: 116 111
- Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka - numer całodobowy: 800 12 12 12
- Telefon wsparcia emocjonalnego dla osób dorosłych - numer całodobowy: 116 123
- Telefon alarmowy w sytuacji zagrożenia życia oraz zdrowia - numer całodobowy: 112.