Jeszcze 20 lat temu w polskich serialach i filmach komediowych słowo "Murzyn" było odmieniane przez wszystkie przypadki. Również w muzyce nie unikano takiego określania osób czarnoskórych. Najczęściej "Murzyn" wybrzmiewał w sposób neutralny, aby nazwać w ten sposób np. mieszkańca Afryki. Jednak współcześnie lepiej unikać tego słowa.
Użycie słowa "Murzyn" może nie tylko kogoś obrazić. Algorytmy platform społecznościowych, zwłaszcza Facebooka, usuwają posty, które zawierają to sformułowanie. I tutaj pojawia się problem. W Polsce przez wiele lat nazywano tak osoby czarnoskóre w sposób neutralny. Nawet "W pustyni i w puszczy" Sienkiewicza znajdziemy "wielu murzynów". Zaś jeszcze nie tak dawno temu dzieci uczyły się wierszyka "Murzynek Bambo".
Jednak czasy zmieniają się i walka z rasizmem to bardzo delikatny temat. Rada Języka Polskiego otrzymała list, który odnosi się właśnie do tego słowa.
„Od pewnego czasu jestem nagminnie atakowany (głównie w Internecie) za to, iż uważam, że słowo Murzyn nie ma pejoratywnego znaczenia. Grono głównie obcokrajow mieszkajacych w Polsce rozpoczęło specjalną akcję w sieci pod hasztagiem #dontcallmemurzyn, która ma na celu napiętnowywanie oraz wywieranie presji na Polakow, którzy tak jak ja uważaja, że to słowo nie jest obrazliwe (...)” (pisownia oryginalna listu).
RJP zajęła się tym tematem, a dokładnie to zadanie otrzymał dr hab. Marek Łaziński, prof UW. Według niego takie nazewnictwo osób o ciemniejszej karnacji dzisiaj może być obraźliwe.
Odbiór słów Murzyn i Murzynka (wszystko, co piszę, odnosi się do obu rzeczowników), niegdyś neutralnych i podstawowych wśród możliwych nazw oznaczających osoby czarnoskóre, dziś niewątpliwie jest obarczony bagażem negatywnych konotacji. Od kilku lat wyraz Murzyn pojawia się w prasie i tekstach publicznych po różnych stronach politycznej barykady bardzo rzadko, a jeśli już, to zwykle nie jako neutralne określenie człowieka, lecz jako słowo, o które toczymy spór. Wielki słownik języka polskiego PAN stwierdza jednoznacznie „Współcześnie wyraz uważany za obraźliwy” (wsjp.pl), choć w innych, starszych słownikach tej informacji nie znajdziemy. Podkreślam, że słowo Murzyn było niegdyś neutralne, a w każdym razie najlepsze z możliwych, można znaleźć bez trudu neutralne i pozytywne konteksty tego rzeczownika, a osoby, które używały go w latach osiemdziesiątych czy dziewięćdziesiątych, nie mają w żadnym razie powodu do wyrzutów sumienia. Jednak słowa zmieniają skojarzenia i wydźwięk w toku naturalnych zmian świadomości społecznej. Dziś słowo Murzyn jest nie tylko obarczone złymi skojarzeniami, jest już archaiczne - komentuje Łaziński.
Profesor Uniwersytetu Warszawskiego wytłumaczył również, dlaczego słowo "Murzyn" nabrało pejoratywnego znaczenia i nie powinno być już używane. Głównym powodem jest to, że w językach świata zachodniego zrezygnowano już z nazewnictw, które istniały w czasach niewolnictwa. Ponadto w naszym kraju istnieje frazeologia o negatywnym wydźwięku "100 lat za Murzynami". Najważniejszym argumentem jest to, że takie wyrażenie nie określa ani narodowości, ani pochodzenia geograficznego, tylko kolor skóry - a to nie jest najważniejsze w opisie człowieka.
Wszystkie powyższe argumenty skłaniają mnie ku jednoznacznemu zaleceniu, by słowa Murzyn nie używać inaczej niż na prawach historycznego cytatu (jak Murzyn zrobił swoje… w cytacie z Fryderyka Schillera). Ponieważ trudno jest zmienić przyzwyczajenia mówiących, ograniczam swoją rekomendację do komunikacji publicznej: mediów, administracji, szkoły. W tych kręgach zresztą omawiane tu słowa i tak są używane coraz rzadziej, ponieważ większość mówiących ma świadomość, że budzą co najmniej kontrowersje - ocenia Łaziński.
