Władze Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii chcą reprezentować swoje gminy członkowskie w rządowym programie Stop Smog, który zakłada inwestycje antysmogowe w domach jednorodzinnych osób ubogich energetycznie. GZM proponuje też gminom m.in. współfinansowanie tych zadań.
Zrzeszająca 41 miast i gmin centralnej części woj. śląskiego GZM może brać udział w działającym od lutego 2019 r. programie Stop Smog w efekcie jej starań o zmianę w zapisach ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Nowelizację, umożliwiającą m.in. udział GZM w programie wraz z zainteresowanymi gminami, prezydent podpisał 13 listopada ub. roku.
Jak poinformował PAP w piątek Witold Trólka z biura prasowego Metropolii, tego dnia władze GZM przedstawiły przedstawicielom swoich gmin proponowane ramy współpracy przy realizacji programu Stop Smog.
Cytowana przez Trólkę dyr. departamentu infrastruktury i środowiska w urzędzie metropolitalnym Blanka Romanowska uściśliła, że współpraca będzie m.in. wymagała zawarcia przez Metropolię reprezentującą gminy, które przystąpią do wspólnego projektu, porozumienia z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który jest operatorem programu.
Proponowane wsparcie Metropolii dla gmin ma opierać się na organizacji i koordynacji działań w programie, a także ich współfinansowaniu. GZM oferuje gminom m.in. przygotowanie wniosków do NFOŚiGW, oszacowanie zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło grzewcze, sporządzenie harmonogramu rzeczowo-finansowego, zawarcie porozumienia oraz rozliczenie programu.
Propozycje złożone gminom to początek konsultacji, które mają na celu ustalenie zasad współpracy, zasięg programu oraz ramy podziału kosztów między Metropolię, gminy oraz mieszkańców
Władze Metropolii już w ub. roku oceniały, że udział w programie Stop Smog może zwiększyć skuteczność działań GZM w oddziaływaniu na środowisko. Wskazywały na potrzebę skoordynowania go z innymi działaniami na rzecz gmin w ramach metropolitalnego Programu Ograniczania Niskiej Emisji.
Program Stop Smog jest realizowany na podstawie przepisów ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Przewiduje dotacje do termomodernizacji prywatnych budynków jednorodzinnych należących do osób ubogich energetycznie wraz z wymianą nieekologicznego źródła ciepła, przyłączeniem budynku do sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej lub gazowej.
Realizacja programu Stop Smog ma potrwać do końca 2024 r., a jego całkowity budżet wynieść 1,2 mld zł. W tej kwocie ok. 883 mln zł zapewnia budżet państwa (poprzez dotacje dla gmin sięgające do 70 proc. kosztów); pozostałą część finansują gminy.
Zgodnie z danymi z października ub. roku ze strony programu do tamtego czasu w kraju do programu Stop Smog przystąpiło 7 gmin. Wśród nich znalazł się wchodzący w skład GZM Sosnowiec, a z terenu woj. śląskiego – także Rybnik (samorząd tego miasta ogłosił, że zamierza przeprowadzić inwestycje w ramach Stop Smog w limicie do 100 zgłoszonych, najmniej zamożnych gospodarstw domowych).
Uruchomiony w 2020 r. w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii "Program działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji" dysponował na ub. rok budżetem ok. 90 mln zł, który został podzielony na dofinansowanie ponad 100 projektów. Niemal połowa z nich dotyczyła termomodernizacji budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych stanowiących własność gmin.
GZM dotuje też wymiany źródeł ciepła, podłączanie budynków do sieci ciepłowniczych i budowę instalacji odnawialnych źródeł energii. Niektóre dotacje wspierają budowę lub modernizację oświetlenia ulic, chodników lub budynków oraz infrastruktury rowerowej lub ciągów pieszo-rowerowych. Dotacje programu mogą być też źródłem wkładu własnego w projektach unijnych.
W tegorocznym budżecie Metropolii na wsparcie działalności gmin członkowskich GZM w Programie Ograniczania Niskiej Emisji (PONE) zarezerwowano ok. 14,6 mln zł. Do programu dodatkowo trafiło ok. 13,5 mln zł, których nie zdążono wykorzystać w ub. roku. Pełny budżet PONE wynosi więc ok. 28,1 mln zł.
Z tej kwoty w styczniu br. zgromadzenie GZM przyjęło listę z 44 projektami 30 gmin pod kątem PONE - o łącznej wartości dofinansowania blisko 26 mln zł. Pod koniec lutego lista ta została uzupełniona o pięć projektów dwóch gmin za łącznie 0,8 mln zł.
(PAP)