Nowy Program ochrony powietrza przyjął w poniedziałek Sejmik Woj. Śląskiego. Zakłada on przede wszystkim zastępowanie niskosprawnych, indywidualnych urządzeń grzewczych siecią ciepłowniczą oraz odnawialnymi źródłami energii.
Nowy program zastąpi dotychczasowy, przyjęty w grudniu 2017 r. Było to kilka miesięcy po wejściu w życie uchwały antysmogowej woj. śląskiego. Kontekstem opracowania obecnego programu jest m.in. wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z lutego 2018 r. po skardze Komisji Eurpejskiej przeciwko Polsce ws. jakości powietrza.
O ile uchwała antysmogowa zakazuje używania określonych paliw i nakazuje stopniową wymianę przestarzałych pieców, program m.in. wskazuje narzędzia ograniczania stosowania niskiej jakości paliw oraz wsparcia samorządów w działaniach na rzecz obniżenia emisji szkodliwych gazów i pyłów.
Przygotowując opracowanie dokonano analizy stanu jakości powietrza w poszczególnych strefach woj. śląskiego i zaproponowano działania naprawcze. Analizy odnoszą się do 2018 r.
Jak napisano, przekroczenia dopuszczalnej liczby dni z przekroczeniem dopuszczalnego poziomu dobowego pyłu PM10 wskazano we wszystkich strefach woj. śląskiego. Łączna szacowana powierzchnia obszaru przekroczeń pyłu PM10 to ok. 1 218 km kw., przy czym w aglomeracji górnośląskiej obszar przekroczeń zamieszkuje 1,8 mln mieszkańców, a w „strefie śląskiej” – obejmującej tereny poza głównymi ośrodkami miejskimi regionu - ok. 1,5 mln mieszkańców.
Potwierdzono, że w przypadku pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 największy udział w emisji mają źródła emisji powierzchniowej, a następnie emisja z przemysłu i energetyki oraz hałd i wyrobisk. Dla benzo(a)pirenu dominuje emisja powierzchniowa, w przypadku tlenków azotu - emisja z przemysłu i energetyki i transport drogowy.
Program wskazuje, że działania naprawcze w głównej mierze powinny skupiać się na redukcji emisji z sektora komunalno-bytowego (pochodzącej z indywidualnych systemów grzewczych), w uzupełnieniu o akcje promocyjne i edukacyjne, a także działania kontrolne.
Jak napisano, w celu realizacji działań naprawczych, samorządy gminne powinny stworzyć dla mieszkańców system zachęt finansowych pomocny w ograniczeniu emisji z sektora komunalno-bytowego.
Zadania powinny być realizowane zgodnie z listą priorytetów, w której na pierwszym miejscu jest zastąpienie niskosprawnych urządzeń grzewczych siecią ciepłowniczą i odnawialnymi źródłami energii, w następnej kolejności urządzeniami opalanymi gazem, ewentualnie urządzeniami spełniającymi minimum wymogi jakościowe dla urządzeń na paliwa stałe, spełniające wymagania ekoprojektu.
Istotna jest również realizacja inwestycji związanych z termomodernizacją obiektów ogrzewanych w sposób indywidualny w celu ograniczenia strat ciepła. Ważnym elementem jest propagowanie instalowania odnawialnych źródeł energii.
Wśród innych kierunków działań naprawczych program postuluje zaplanowanie mechanizmów wsparcia nastawionych na łagodzenie ekonomicznych skutków przeprowadzonej wymiany kotłów (np. zwiększenia kosztów paliwa lepszej jakości), wprowadzenie systemu wsparcia doradczego na poziomie gminnym, zwiększenie skuteczności kanałów informacyjnych i komunikacyjnych, ograniczenie wpływu emisji zanieczyszczeń z transportu drogowego oraz odpowiednie kształtowanie polityki przestrzennej.
Koszt potrzebnych do 2026 r. działań miast i zarządców lokali związanych z wymianami nieefektywnych kotłów oszacowano w programie dla samej samej aglomeracji górnośląskiej na blisko 360 mln zł. Jako źródła finansowania wskazano programy Czyste Powietrze, Stop Smog, Mój Prąd itp., NFOŚiGW, WFOŚiGW w Katowicach, środki własne i inne środki zewnętrzne.
Autorem dokumentu są specjaliści spółki Atmoterm oraz Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu.(PAP)
